Bir teknenin marinaya bağlanmak üzere tekne sahibinin ya da vekilinin, marina işletmesiyle yaptığı sözleşmeye tekne bağlama sözleşmesi denir. Tekne bağlama sözleşmesi, niteliği ve içeriği gereği türü bakımından tartışmalıdır. Bu teorik tartışmanın nedeni, hem taraflar arası kurulan ilişki hem de bu özel sözleşmenin uygulamada marina işletmelerinin tekne sahibine sunduğu diğer zaruri hizmetleri de içermesidir. Bu hizmetlere ilişkin harici sözleşmeler bir taşınır ya da taşınmaz üzerinde elbette kurulabilir ancak bu sözleşmede ilgili sözleşme türleri birlikte bulunur. Bağlama sözleşmesinin hangi sözleşme türüne yakın olduğu tartışması ve hangi sözleşme olarak anılacağı, sözleşmeden doğacak olan uyuşmazlıkların çözümü için önemlidir. Keza sözleşmenin esasen kira sözleşmesi veya bağlama sözleşmesi olarak değerlendirilmesi bir teknenin devrinde bağlama yerinin akıbetine ilişkin soru işaretlerini de ortadan kaldıracaktır.
Bir tekne bağlama sözleşmesi ile marina işletmesinden aldığı birçok hizmeti temin edebilse de sözleşmenin merkezinde teknenin, marinanın belirli bir kısımda marina işletmesin tarafından korunması vardır. Türk Borçlar Kanunu’nun 561. Maddesi dikkate alındığında, ‘’Saklama sözleşmesi, saklayanın, saklatanın kendisine bıraktığı bir taşınırı güvenli bir yerde koruma altına almayı üstlendiği sözleşmedir.’’ Marina işletmesinin koruma yükümlülüğünün olmadığı, tekne sahibinin ise zorunlu bir unsur olmasa da uygulamada yer karşılığında ücret ödemediği bir bağlama sözleşmenin varlığı gerçeğe uygun olmadığı gibi teknenin marinada bağlanacağı süre zarfında alacağı diğer hizmetlere gerek kalmayacaktır. Koruma hali, salt bir güvenlik hizmeti olarak değil geniş kapsamlı düşünülmelidir. Nitekim bu koruma yükümlülüğüne aykırı hareket eden marina işletmesinin, aksini ispat edemediği halde doğacak zarardan sorumluluğu bulunmaktadır.
İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesi, İzmir 5. Asliye Ticaret Mahkemesi, Antalya 1. Asliye Ticaret Mahkemesi ve Yargıtay 11. Hukuk Dairesi kararlarında bu tespite işaret etmektedir.
İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesi 2019/58 E. 2021/341 K. ‘’Bu Sözleşme Ek Kuralları dosyada bulunmamaktadır. Teknenin ... ...'da konaklaması için kurulan sözleşmenin niteliğinin saklama sözleşmesi olduğu kabulü ile, ... işleticisinin sorumluluğunun TBK saklama sözleşmesi hükümlerine göre tespit edilmesi gerekmektedir.’’
İzmir 5. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/471 E. 2021/371 K. ‘’TBK m. 69 gereğince kusursuz sorumluluklarının bulunduğunu, davalılardan ... nin hem bağlama sözleşmesi ve hem de saklama sözleşmesi doğrultusunda tedbir almaması nedeniyle zarardan sorumlu olduğunu’’
Antalya 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2014/1200 E. 2018/830 K. "Davacının davalı Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile ... tarihinde başlayan yat bağlama sözleşmesi akdettiği, sözleşmenin nitelik itibari ile bir vedia yani saklama sözleşmesi olduğu sabittir."
Yargıtay 11. HD. 2015/11077 E. 2016/6321 K. ‘'Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, dava dışı marina işleticisi... ... A.Ş ile sigortalı Black Sea yatının sahibi arasında akdedilen 30/03/2010-30/03/2011 tarihli saklama sözleşmesi niteliğindeki 1 yıllık Yat Bağlama Sözleşmesi hükümlerine dayanılarak bu sözleşmeye taraf olmayan davalıya sorumluluk yüklenemeyeceği’’
Taraflar yazılı ya da sözlü bir biçimde sözleşmeyi yapabilirler. Tarafların hukuki yararı ve tarafların korunması hususları dikkate alındığı sözleşme yazılı yapılmalıdır. Her ne kadar zorunluluk hali ortadan kalkmış olsa da işletme yönetmeliğinin yazılı sözleşmenin eki haline getirilmesinde fayda vardır. Taraflar arasındaki uyuşmazlıklara ilişkin değerlendirme için oldukça önemlidir. Bu nedenle işbu ek oldukça açık, taraflar için anlaşılır, ağırlaştırıcı hal yaratmayacak şekilde hazırlanmalıdır.
Marina işletmesi ile tekne sahibi arasındaki bağlama sözleşmesinin yürürlükte olduğu esnada, tekne sahibi teknesinin 3. Bir kişiye satış yolu ile devredebilir. Satış öncesi pazarlama sırasında, tekne sahibi tarafından hazırlanan ilanlarda, ‘’yeriyle devren’’ sıkça görülen bir ibaredir. Yeni malik, bu ibareye iyi niyetli bir şekilde yaklaşabilir. Mevzuatta teknenin yerine dair açık bir hüküm bulunmadığı için yeni malikin iyi niyetli bir şekilde bu ibareyi dikkate alıp sözleşmenin tarafı sıfatıyla bulunduğu gözlemlenmektedir. Satış sözleşmelerinin yüzeysel hazırlandığı genel durumda ‘’tüm haklarımı devretmekteyim’’ hükmü, teknenin marinadaki yerinin de devredildiği yanılgısını ortaya çıkarmaktadır. Yeni malikin, tekne sahibinin marina işletmesiyle arasında kira ilişkisi olduğunu düşünerek alt kira ilişkisi kuruyormuş gibi hareket etmesi hatalıdır. Mevcut bağlama sözleşmesi ve eki olan işletme yönetmeliğini dikkatle incelemesi gerekmektedir. İşbu yönetmeliklerde genellikle marina işletmeleri bağlama sözleşmesinin kira sözleşmesi olarak kabul edilmediğini ve bağlama yerinin devir işlemine konu olamayacağın beyan eder.
Uygulamada marina işletmelerinin ticari kaygısı ve inisiyatifi etkili olsa da marina işletmesinin yeni malikle sözleşme yapma iradesinin hangi duruma bağlı olacağı işletme yönetmeliğinde belirtilmişse, dikkatle okunmalıdır. Devir gerçekleşmeden önce bağlama sözleşmesinin tarafları, tekne sahibi ve marina işletmesidir. Koruma ve diğer hizmetleri sağlama yükümlülüğü altına giren tarafın devir işleminin gerçekleştirildiğine dair bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bilgilendirilen marina işletmesi, yeni malikle yeni bir bağlama sözleşmesi yapabilir. Tüm bu nedenlerle teknenin yeni malikinin, teknenin devir işlemiyle bağlama yerinin de kendisine geçtiği yanılgısına sahip olmaması gerekmektedir. Aksi halde yeni malik ilgili marinada bağlama yeri bulamama ve teknenin marina dışına çıkarılması riskiyle karşı karşıyadır.
Bu yazımızda ele alınan konularla ilgili detaylı bilgi almak, hukuki danışmanlık talebinde bulunmak veya benzer konularda destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Meis Legal olarak size en uygun çözümü sunmak için buradayız.